İyot, hem tiroid hormonlarının üretimi hem de büyüme ve gelişme için gerekli olan bir element. Vücut tarafından üretilemiyor, bu nedenle gıdalardan temin edilmesi gerekiyor. İyot eksikliği, erken dönemde hiçbir belirti vermezken ilerleyen dönemde, tiroid bezinin büyümesine yani guatr hastalığına ve tiroit hormonu üretiminin azalmasına (hipotiroidizm) neden oluyor.
Sorunun anne karnından itibaren yaşamın tüm dönemlerinde ciddi sorunlara neden olabildiğine parmak basan Endokrinoloji ve Metabolizma Uzmanı Dr. Serap Yalın, 1 - 7 Haziran İyot Yetersizliği Hastalıklarının Önlenmesi Haftası’nda iyot eksikliğinin yol açtığı sorunlara dikkat çekti.
Dünya nüfusunun yüzde 40’ının iyot eksikliği riski taşıdığını belirten Dr. Yalın, iyot eksikliğinin tiroit bezinin büyümesinin (guatr hastalığı) ve tiroit hormonu üretiminin azalmasının (hipotiroidizme) en önemli nedenleri olduğunu söyledi.
Hipotiroidi; halsizlik, cilt kuruluğu, saç dökülmesi, ciltte kalınlaşma, kabızlık, soğuğa tahammülsüzlük, adet düzensizlikleri, saç ve tırnaklarda kırılma, kilo artışı, unutkanlık, konsantrasyon güçlüğü, depresyon, duygu durumunda dalgalanmalar, kalp ve akciğer yetersizliği gibi geniş bir şikayet yelpazesi oluşturabiliyor.
HAMİLELİK VE EMZİRME DÖNEMİNDE ÇOK RİSKLİ
İyot eksikliğinin gebe ve emziren kadınlarda daha ciddi sorunlara yol açabileceğini aktaran Dr. Yalın, “Gebelerde iyot ihtiyacı artar. Eğer anne adayında ciddi iyot eksikliği varsa; düşük, erken doğum, doğumsal anomaliler ve yeni doğanda hipotiroidi görülebilir. Ayrıca annesinde iyot yetersizliği olan yeni doğan bebeklerde zekâ geriliği, işitme ve konuşma bozukluğu ile gelişme geriliği riski vardır. Büyük çocuklarda ise zihinsel gelişmede geriliğe ve IQ’da azalmaya yol açar. Doğurganlık çağındaki kadınlarda kısırlığa neden olabilir. İyot eksikliği için en kritik dönem beyin gelişiminin büyük oranda tamamlandığı gebeliğin ikinci üç ayı ile üç yaş aralığıdır” dedi.
İYOT EKSİKLİĞİ NASIL GİDERİLİR?
Dr. Yalın, başlıca iyot kaynağının iyotlu sofra tuzu olduğunu bunun dışında deniz ürünleri, peynir, yoğurt, yumurta ve sebzelerde de iyot miktarının yüksek olduğunu söyledi.
Vücudun, günlük iyot ihtiyacının 2 gram iyotlu tuz ile karşılanabildiğini belirten Yalın, “İyodun uçmaması için tuz, yemek pişmeden değil, ocaktan alınmadan hemen önce ya da sofrada atılmalıdır. Açıkta bırakıldığı takdirde tuzdaki iyot yok olur, yemek sıcakken katıldığında da etkinliğini kaybeder” dedi.